De rechten van een overlever van kanker

Als je kanker hebt overleefd, heb je net zoveel rechten als een gezond mens.
In de praktijk worden ex-kankerpatiënten echter gediscrimineerd ten opzichte van mensen die geen kanker hebben gehad.
Om de samenleving van deze ongelijke behandeling te doordringen, en gelijke kansen en mogelijkheden op te eisen, heeft Stichting OK een leidraad voor de rechten van een overlever van kanker opgesteld.

Met De rechten van een overlever van kanker drukt Stichting OK beleidsmakers, medici, hulpverleners, vrienden, familie en collega’s van ex-kankerpatiënten met de neus op de feiten. Een gezonde samenleving kan het zich niet permitteren om de groeiende groep ex-kankerpatiënten aan de kant te zetten.

De leidraad is een oproep aan politici, hypotheekverstrekkers, verzekeraars, werkgevers, hulpverlenende en uitkeringsinstanties om overlevers van kanker de kansen en mogelijkheden te geven waar zij als mens en als burger recht op hebben.
Naleving van de Leidraad van Stichting OK verhoogt de kwaliteit van de zorg en steunt ex-kankerpatiënten en hun naasten die na de behandeling tegen kanker verder willen met hun leven.

Leidraad Stichting OK – De rechten van een overlever van kanker

1. Overlevers hebben te allen tijde en gedurende hun hele leven het recht op de nodige medische zorg.

Medici en andere professioneel betrokkenen moeten:

• de keuzes respecteren die ex-patiënten maken om hun leven naar eigen behoefte in te richten, hun gevoel voor eigenwaarde te behouden en hun privacy te beschermen;
• tot in lengte van dagen alle klachten van overlevers serieus nemen, omdat de angst voor een recidief een wezenlijk onderdeel is van het leven van ex-kankerpatiënten;
• alert zijn op alle gevolgen van de behandeling van kanker op korte en op lange termijn;
• overlevers open en eerlijk voorzien van zo veel – of zo weinig – informatie als zij willen; hen aanmoedigen op zoek te gaan naar relevante informatie, maar niet verwachten dat zij daarmee zelf iets kunnen doen;
• kennis hebben van alle mogelijke vormen van hulpverlening – ook de alternatieve – en bereid zijn overlevers en hun gezinsleden daarheen door te verwijzen.

2. Een overlever heeft altijd recht op kwaliteitszorg, ongeacht het soort verzekering dat hij heeft.

Dat houdt in:

• een vrije keuze voor kliniek of ziekenhuis waarin hij wordt behandeld; een vrije keuze uit artsen, specialisten of andere behandelaars; een vrije keuze voor de beste behandeling, inclusief deelname aan experimentele behandelingen;
• intensieve begeleiding bij de mogelijk negatieve bijverschijnselen van de ziekte of van de behandeling – zoals vermoeidheid en pijn – met alle daarvoor beschikbare medicijnen;
• geen ontslag uit het ziekenhuis uit kostenoverwegingen, zonder dat de overlever in staat is voor zichzelf te zorgen – of verzorgd te worden;
• respect voor een euthanasieverklaring of het besluit een behandeling te onderbreken of te beëindigen.

3. Een overlever heeft – net als ieder ander mens – het recht op het verwezenlijken van geluk.

Dat betekent het recht om:

• te spreken met familie en vrienden over hun ervaringen met kanker, om een gesprek te weigeren als dat hun voorkeur heeft – zonder de verplichting om optimistischer of minder somber te zijn dan een ander;
• relaties en sociale contacten te kunnen onderhouden, thuis, op het werk, in de vrije tijd – zonder dat het stigma ‘ex-kankerpatiënt’ als een rode draad door hun leven loopt;
• te leven zonder schaamte kanker te hebben gehad en zonder schuldgevoel over de genezing;
• deel te nemen aan de activiteiten van patiëntenorganisaties en zelfhulpgroepen als ze adequater geïnformeerd willen worden of beter in staat willen zijn hun gevoelens te uiten – zonder het verwijt te krijgen dat ze dwarsliggen of ondankbaar zijn.

4. Op het werk en bij sollicitaties hebben overlevers het recht op gelijke kansen en mogelijkheden.

Ze hebben daarom recht op:

• werk dat in overeenstemming is met hun capaciteiten, waarvoor ze zijn opgeleid of waarin ze ervaring hebben opgedaan. Zij zouden geen baan hoeven accepteren die ze ook niet hadden aanvaard voordat ze kanker kregen;
• bescherming tegen uitlening of overplaatsing tegen hun zin, of in strijd met hun opleiding of ervaring. Ze mogen evenmin nadeel ondervinden van verzuim wegens controles, verminderde werkkracht of nabehandeling;
• privacy over hun ziektegeschiedenis.

5. Alle overlevers hebben recht op dekkende, betaalbare verzekeringen en mogen geen discriminatie ondervinden bij het afsluiten van een hypotheek.

Dat betekent:

• voor werkgevers: dat overlevers recht hebben deel uit te maken van de collectieve verzekering, ongeacht hun ziekteverleden;
• voor artsen, behandelaars en andere hulpverleners: dat zij op de hoogte zijn van de risico’s op discriminatie bij ziekteverzekeringen en dat zij de overlevers die aan hun zorgen zijn toevertrouwd van actuele informatie voorzien;
• voor beleidsmakers in de private en particuliere sector: dat overlevers verzekerd zijn van financiële vergoeding van behandelingen die een recidief kunnen voorkomen en de bijwerkingen bestrijden op korte en lange termijn;
• voor beleidsmakers in de private en particuliere sector: dat overlevers geen nadeel ondervinden van hun ziektegeschiedenis bij het nemen van een hypotheek.