Psychische zorg bij kanker moet beter
Psychosociale zorg hóórt bij de behandeling van een ernstige somatische aandoening als kanker. Ook wat betreft de financiering.
Dat schrijft minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in een brief naar de Kamer op 27 oktober, naar aanleiding van het rapport Psychosociale zorg bij ingrijpende somatische aandoeningen. Op verzoek van de minister heeft een VWS-werkgroep van o.a. afgevaardigden van patiëntenbeweging Levenmetkanker, zorgprofessionals, -aanbieders en -verzekeraars onderzocht of psychosociale zorg onderdeel moet zijn van de behandeling van ernstige somatische aandoeningen.
Het antwoord op deze vraag is een volmondig ‘ja’. Psychosociale zorg is een onlosmakelijk onderdeel van de behandeling.
Volgens het rapport ontwikkelt ongeveer 30 procent van de 100.000 mensen die jaarlijks kanker krijgen ernstige psychische klachten tijdens of na de ziekte. Aandacht voor het psychosociale aspect van de zorg in een vroeg stadium kan verergering voorkomen.
Psychische problemen na de behandeling
De conclusie dat psychosociale zorg onlosmakelijk deel uitmaakt van de behandeling van ernstige somatische ziektes geeft duidelijkheid. Ook aan de vele ex-kankerpatiënten met psychische problemen na de behandeling, die vaak van het kastje naar de muur worden gestuurd. Of erger: die helemaal niet worden geholpen omdat hun psychische problemen niet voor vergoeding door de verzekering in aanmerking zouden komen.
Met het VWS-rapport in de hand kunnen (ex-) kankerpatiënten hun recht op psychosociale zorg opeisen tijdens en na de behandeling van kanker.
Psychosociale zorg in de praktijk niet goed geregeld
In principe is de psychosociale zorg in ons zorgstelsel geregeld, stellen de makers van het rapport vast. Maar in de praktijk constateren zij allerlei problemen, waardoor (ex-) patiënten niet de psychosociale zorg krijgen waar ze recht op hebben.
Zo signaleren zij knelpunten in de communicatie tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars over de mogelijkheden en de financiering van psychosociale zorg.
De samenwerking tussen verschillende zorgverleners, zoals de medisch specialist tijdens de behandeling en de huisarts voor de nazorg, verloopt niet goed.
Zorgverleners hebben niet altijd genoeg tijd voor psychosociale ondersteuning en zijn er niet altijd goed genoeg voor opgeleid.
Patiënten weten de weg naar goede psychosociale zorg niet te vinden.
En dit zijn nog maar enkele van de vijftien knelpunten die de makers van het rapport Psychosociale zorg bij ingrijpende somatische aandoeningen benoemen.
De minister gaat mee met de bevindingen van het rapport, dat zij ‘een startpunt’ noemt ‘voor het verbeteren van de psychosociale zorg bij ernstige somatische aandoeningen.’ Ze roept ziekenhuizen, zorgverzekeraars, beroepsgroepen, maar ook patiëntenorganisaties op om bekendheid te geven aan het rapport.
‘Nu een en ander helder op papier staat, kunnen we de stap zetten naar een betere praktijk’, aldus minister Schippers. Daarmee geeft de minister toe dat de psychische (na)zorg bij ernstige ziektes zoals kanker nu onvoldoende is en beter moet.
Te allen tijde recht op psychische zorg
Hoezeer minister Schippers het VWS-rapport ook waardeert, het beantwoordt nog niet al haar vragen over psychische zorg bij ernstige somatische ziektes. Ze vraagt zich bijvoorbeeld af: hoe lang blijft psychosociale (na)zorg onderdeel uitmaken van het somatische behandeltraject? Dat wil ze nog nader (laten) uitwerken.
Voor Stichting OK is het antwoord op die vraag duidelijk: mensen die kanker hebben overleefd, behoren te allen tijde en gedurende hun hele leven het recht te hebben op de nodige medische zorg. In de Leidraad voor overlevers van kanker drukt de Stichting voor Overlevers van Kanker dat beleidsmakers op het hart. Dat geldt dus ook voor de benodigde psychische zorg die het gevolg is van (de behandeling van) kanker.
Veel mensen die kanker overleven, krijgen als laat gevolg van (de behandeling van) hun ziekte psychische klachten. Zeker als er tijdens de behandeling geen of onvoldoende aandacht was voor hun psychosociale problemen. Die klachten kunnen zelfs jaren na de behandeling optreden. Overlevers van kanker kunnen dus ook nog jaren na hun behandeling psychosociale zorg nodig hebben.
Nu krijgen veel ex-kankerpatiënten die zorg niet.
De Stichting voor Overlevers van Kanker vindt dat onrechtvaardig en een gezonde samenleving niet waardig. Psychosociale (na)zorg maakt deel uit van het somatische behandeltraject en kan niet aan tijd worden gebonden.
